De schoonmaaksector heeft bij velen een niet al te best imago. Men associeert de sector met laagwaardig werk, slechte arbeidsomstandigheden en lage lonen. Ik ken een andere kant van de sector die minder bekend is maar die alle waardering verdient. Ik doel op de wijze waarop steeds meer schoonmaakbedrijven invulling geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het werken met milieuvriendelijke reinigingsmiddelen komt op grote schaal voor, er is steeds meer aandacht voor water- en energie-efficiëntie en ook op terreinen als scheiding en hergebruik van afval neemt het aantal initiatieven toe. Daarmee komt het verlagen van de footprint en van de uitstoot van CO2 steeds hoger op de agenda. Koploperbedrijven ontwikkelen zich meer en meer als adviseur en brede dienstverlener op de groene kant van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Maar bij MVO gaat het niet alleen om de planeet. In dienstverlenende bedrijven zoals de schoonmaak is de menskant van MVO eigenlijk nog belangrijker. Schoonmaken is people business. Wil je impact realiseren op het drieluik people, planet, profit dan is aandacht voor de mens in het schoonmaak bedrijf dus essentieel. De afgelopen tijd is uit de arbeidsonrust duidelijk gebleken dat schoonmakers nog veel te wensen hebben op het gebied van arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.

Maar er zijn ook goede ontwikkelingen die laten zien dat bedrijven – binnen de smalle marges die de markt toestaat – hun verantwoordelijkheid nemen. Het is niet voor niks dat inmiddels circa 45 grote en kleine schoonmaakbedrijven zijn aangesloten bij MVO Nederland. Door aansluiting bij deze nationale kennis- en netwerkorganisatie geven zij te kennen dat ze een MVO-ambitie hebben en stappen willen blijven zetten. Brancheorganisatie OSB heeft MVO duidelijk op de agenda gezet. Bedrijven als Asito, CSU, Hago en Menno Sappé laten zien dat een modern en integraal MVO-beleid met veel aandacht voor de menskant ook bij schoonmaakbedrijven heel goed mogelijk is. En de code verantwoordelijk marktgedrag schoonmaak is een uitstekend voorbeeld van hoe je van een groot probleem een kans kunt maken. Met deze code laat de sector (opdrachtgevers en schoonmaakbedrijven) zien dat maatschappelijk verantwoord ondernemen vooral gaat over het zelf verantwoordelijkheid nemen. Veel andere sectoren met maatschappelijke problemen kunnen hier een voorbeeld aan nemen.

Bij MVO 2.0 gaat het in de toekomst om drie grote ontwikkelingen. Enerzijds is het van belang dat we zwaar inzetten op het verlagen van onze footprint en dat we overstappen op een kringloopeconomie waarin producten worden ontworpen en gebruikt op een zodanige manier dat afval niet meer bestaat. Anderzijds zal er veel meer ruimte moeten komen voor de eigen verantwoordelijkheid van medewerkers en voor meer samenwerking binnen en tussen bedrijven. Dit wordt ook wel sociale innovatie genoemd. Sociale innovatie vraagt om een stimulerende en faciliterende manier van leiding geven en veel aandacht voor goede communicatie.

Ten slotte is meer transparantie nodig waardoor we beter leren wat de impact is van onze manier van produceren en organiseren. Door dat inzicht kunnen we ons niet alleen beter verantwoorden. Nog belangrijker is dat inzicht in impact een belangrijke bron is voor zowel technologische als sociale innovatie. Wanneer die twee goed met elkaar worden gecombineerd kunnen fantastische resultaten worden geboekt.

Ik ben ervan overtuigd dat de schoonmaaksector in de komende periode prachtige MVO voorbeelden blijft opleveren. De ervaringen tot nu toe geven daarbij meer dan voldoende hoop.

Deze column verscheen op 4 december 2012 in het blad Service Management