‘Lobby bedrijfsleven toe aan opfrisbeurt’ kopt Trouw bij een ingezonden artikel van directeur Marga Hoek van De Groene Zaak (Trouw 24 oktober). Hoek toont zich teleurgesteld over de politiek. Die teleurstelling is terecht. Maar de schuld daarvoor ligt even goed bij het bedrijfsleven als bij de politiek. Het groene bedrijfsleven slaagt er tot nu toe niet in om effectief invloed uit te oefenen. Versnippering is hiervan een belangrijke oorzaak. Ook is de aandacht teveel gericht op de ‘eigen parochie’. Willen we duurzaamheid tot norm maken dan moeten we de brug over naar partijen die hier nog geen hoge prioriteit aan hechten. Hoog tijd dus voor een opfrisbeurt. Een opfrisbeurt die moet beginnen met een kritische zelfreflectie, een breed gedragen inspirerende nationale ambitie en een duidelijke lobbystrategie.

MVO Nederland pakt deze handschoen graag op en komt met de eerste aanbevelingen. We beperken ons vooralsnog tot de nationale situatie, beseffende dat er ook in Europa nog veel te doen is. Een kritische zelfreflectie leert dat de onderlinge samenwerking tussen allerlei bedrijvenkoepels nog ernstig tekort schiet. Het aantal organisaties dat zich in Nederland inzet voor MVO is de laatste jaren enorm gegroeid. Denk aan MVO Nederland, De Groene Zaak, Dutch Sustainable Growth Coalition, IDH, The Circle Economy, Dutch Green Building Council etc. Daarnaast zijn veel brancheorganisaties en VNO-NCW op dit terrein veel actiever dan voorheen.

Wat opvalt is dat de aandacht zich vooral richt op het bevorderen van kennisontwikkeling bij de eigen doelgroep maar dat het onderdeel lobby nauwelijks effectief is. Dat duurzaamheid geen onderwerp meer was in de troonrede is slechts een van de vele treurige bewijzen hiervan. Ik ben bereid het energieakkoord als een van de weinige successen uit de afgelopen periode te beschouwen, maar het is duidelijk dat hierop veel meer moet volgen. Waar blijft een breed gedragen nationaal akkoord op het gebied van de circulaire economie? Waar blijft een effectieve lobby voor de fiscale vergroening? Waar blijft effectieve druk om de overheid te houden aan haar afspraken over duurzaam inkopen en aanbesteden? MVO Nederland is op een aantal van deze terreinen actief betrokken bij beginnende coalities. Ik ben daar positief over. Maar de eerlijkheid gebiedt mij ook vast te stellen dat het allemaal nog veel te weinig is en dat het tempo omhoog moet. De duurzaamheidsurgentie is immers gigantisch.

In onze ogen moet de opfrisbeurt de volgende ingrediënten bevatten. Zowel duurzaamheidsorganisaties als traditionele bedrijvenkoepels zouden zich – samen met NGO’s – moeten verenigen achter een inspirerende nationale ambitie. Een ambitie die zowel goed is voor milieu en maatschappij als voor onze nationale economie. Nederland wereldvoorbeeld van een circulaire en inclusieve economie is zo’n ambitie. Samen met kennispartners als Planbureau voor de Leefomgeving moet zo’n ambitie vertaald worden in een nationale agenda met bijhorende projecten op drie niveaus: wat mag van bedrijven verwacht worden bij het verduurzamen van hun bedrijf, welke nieuwe sectorafspraken en –innovaties zijn nodig en waar moeten het beleid en het systeem worden aangepast? Op al deze terreinen moet zorgvuldig gekeken worden naar wat duurzame koepels als MVO Nederland en De Groene Zaak moeten doen, waar brancheorganisaties en werkgeverskoepels een taak hebben en vooral ook waar de samenwerking moet worden gezocht. Daarbij moet de lobby zich niet alleen richten op de politiek maar vooral ook op krachten die binnen het bedrijfsleven een snelle verduurzaming tegengaan. MVO Nederland is dit jaar met haar programma Ambitie 2020 aan een dergelijke agenda begonnen. We overleggen inmiddels zowel met De Groene Zaak en Circle Economy als met VNO-NCW en anderen over het versnellen en verdiepen van deze agenda. In het volle besef dat de tijd dringt.